Το ηλιοβασίλεμα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα φωτογράφισης και έχει το καλό ότι είναι ανεξάντλητο. Ακόμα και αφού ο ήλιος δύσει πίσω από τον ορίζοντα, η λάμψη του λυκόφωτος συνεχίζει να φωτίζει τον ουρανό για άλλα περίπου 20 λεπτά, προσφέροντας ευκαιρίες για πανέμορφες λήψεις. Δοκιμάστε τις συμβουλές μας για το πώς μπορείτε να αξιοποιήσετε στο έπακρο αυτές τις μοναδικές στιγμές.
• Ένας καλός τρόπος για να προβλέψετε ένα ωραίο ηλιοβασίλεμα είναι να μελετήσετε τα σύννεφα: Ιδανικά είναι τα ψηλά και διάσπαρτα σύννεφα με μεγάλα κενά ανάμεσά τους, καθώς κάθε σύννεφο απορροφά διαφορετικό μέρος του φωτός και του χρώματος και χαρίζει μια όμορφη εικόνα. Οι στρώσεις από σύννεφα δεν είναι καλό σημάδι! Μια βροχερή ημέρα αποτελεί συχνά προάγγελο ενός αξιόλογου ηλιοβασιλέματος: Εάν τα σύννεφα της βροχής αρχίσουν να σκορπίζονται λίγο πριν τη δύση του ήλιου, μπορεί να φανείτε τυχεροί.
• Όπως κι αν είναι το ηλιοβασίλεμα, πρέπει να κινηθείτε γρήγορα. Έχετε το πολύ 20 λεπτά για να φωτογραφίσετε, και οι φωτογραφίες θα είναι πολύ διαφορετικές από λεπτό σε λεπτό καθώς ο τρόπος που αντανακλάται το φως και η έντασή του αλλάζουν δραματικά. Το βασικό είναι να έχετε στήσει από πριν τον εξοπλισμό σας. Αν χασομερήσετε στήνοντας το τρίποδο την ώρα που δύει ο ήλιος, είναι πιθανό να χάσετε τις καλύτερες στιγμές.
• Για πετυχημένες, εντυπωσιακές φωτογραφίες ηλιοβασιλέματος, κατά κανόνα χρειάζεστε κάτι παραπάνω από τον ίδιο τον ήλιο: Το κάδρο σας πρέπει να περιλαμβάνει θέματα στο προσκήνιο όπως είναι σχήματα, σκιές, λεπτομέρειες ή υφές, ενώ σύννεφα ή πουλιά στον ουρανό μπορούν επίσης να προσθέσουν βάθος και ενδιαφέρον και να ζωντανέψουν τη σκηνή.
• Η απαιτούμενη έκθεση είναι συνήθως πάνω από ένα δευτερόλεπτο (εάν ο ήλιος έχει ήδη βυθιστεί κάτω από τον ορίζοντα), ώστε να αποφεύγετε το κούνημα της φωτογραφικής μηχανής όσο το δυνατόν περισσότερο. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να χρησιμοποιείτε τρίποδο και ντεκλανσέρ ή το χρονομετρητή αυτοφωτογράφισης της φωτογραφικής μηχανής. Καθώς μειώνεται το φως θα διαπιστώσετε ότι χρειάζεστε σταδιακά ταχύτητες κλείστρου μεγαλύτερης διάρκειας. Συνεχίστε να προβάλλετε τις φωτογραφίες στην οθόνη σας και μέσω του ιστογράμματος (βλ. παρακάτω) και αυξάνετε το χρόνο έκθεσης για την επόμενη λήψη, εάν είναι απαραίτητο. Εάν ωστόσο θέλετε να βγάλετε σιλουέτες στο προσκήνιο, θα πρέπει να αυξήσετε την ταχύτητα κλείστρου. Μην το παρακάνετε με τις σιλουέτες γιατί αν είναι πάρα πολλές θα σας “μαυρίσουν” υπερβολικά την εικόνα.
• Ενώ ο ήλιος είναι ακόμα στον ουρανό, ορίστε προτεραιότητα διαφράγματος (τη λειτουργία Α στη φωτογραφική μηχανή), αυτόματο ISO εάν φωτογραφίζετε με τη φωτογραφική μηχανή στο χέρι, ώστε η φωτογραφική μηχανή να παρέχει ισορροπημένη έκθεση καθώς το φως θα μειώνεται στον ουρανό. Στο ηλιοβασίλεμα που οι συνθήκες φωτισμού αλλάζουν τόσο γρήγορα, εάν χρησιμοποιείτε χειροκίνητη ρύθμιση (λειτουργία M), θα πρέπει να αλλάζετε συνεχώς τις ρυθμίσεις της φωτογραφικής μηχανής ώστε να διατηρείται η καλή έκθεση, κάτι που μειώνει τον χρόνο που έχετε για να αξιολογείτε τον φωτισμό και τη σύνθεση της φωτογραφίας σας. Εάν χρειάζεστε πιο αργή ταχύτητα κλείστρου, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε ένα φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας ή να επιλέξετε μικρότερο διάφραγμα, δηλ. f/11 ή f/16. Η χαμηλή ρύθμιση ISO σε 64 ή 100 δίνει επίσης τη δυνατότητα υψηλότερης ποιότητας εικόνας, καθώς και πιο αργών ταχυτήτων κλείστρου.
Στο λυκόφως ή κατά την μπλε ώρα όταν πλέον ο ήλιος δεν φαίνεται, εάν συνεχίζετε τη λήψη με λειτουργία προτεραιότητας διαφράγματος, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη λειτουργία αντιστάθμισης έκθεσης της φωτογραφικής μηχανής σας για να προσαρμόσετε ακριβώς την έκθεση και να εξασφαλίσετε ότι είναι σωστή. Εναλλακτικά, για να έχετε πλήρη έλεγχο της έκθεσης, η μετάβαση στη χειροκίνητη λειτουργία (λειτουργία M) εξασφαλίζει μεγαλύτερο έλεγχο της ταχύτητας κλείστρου και των ρυθμίσεων διαφράγματος.
Για να επιτυγχάνετε απόλυτα ευκρινείς εικόνες σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, έχετε την επιλογή να χρησιμοποιείτε αυτόματη ή χειροκίνητη εστίαση. Με την αυτόματη εστίαση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, η χρήση κεντρικού σημείου εστίασης σας δίνει τη δυνατότητα να εστιάζετε πιο γρήγορα. Εάν η εστίαση συνεχίζει να αποτελεί μια πρόκληση για εσάς, μεταβείτε στη χειροκίνητη εστίαση στον φακό και στο σώμα της φωτογραφικής μηχανής, ενεργοποιήστε τη Ζωντανή προβολή και κατόπιν χρησιμοποιήστε την οθόνη αφής ή το κουμπί με το σύμβολο συν για να μεγεθύνετε την εικόνα στην οθόνη LCD και περιστρέψτε τον δακτύλιο χειροκίνητης εστίασης στον φακό σας, έως ότου το θέμα γίνει απόλυτα ευκρινές. Μια τρίτη επιλογή είναι να προεστιάσετε τον φακό στο θέμα σας ενώ ακόμη υπάρχει αρκετό φως και, στη συνέχεια, να κλειδώσετε την εστίαση.
• Εάν θέλετε να συμπεριλάβετε φώτα, για παράδειγμα φωτισμένα κτίρια ή φώτα δρόμου, σε σκηνές λυκόφωτος, προσέξτε τη φωτομέτρηση. Ο χαμηλός φωτισμός μπορεί να ξεγελάσει το φωτόμετρο ώστε να ρυθμίσει μεγαλύτερο χρόνο έκθεσης για να φωτίσει το μεγάλο σκοτεινό τμήμα της σκηνής, κι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τα φωτισμένα τμήματα να βγουν υπερεκτεθειμένα και ξεθωριασμένα. Για την περίπτωση αυτή χρησιμοποιήστε αντιστάθμιση έκθεσης. Είναι πιθανό να χρειαστείτε ένα με δύο στοπ υποέκθεσης, αν το μεγαλύτερο μέρος της σκηνής είναι σκοτεινό. Η ελαφριά υποέκθεση σε σκηνές ηλιοβασιλέματος θα τονίσει επίσης τα χρώματα.
• Βεβαιωθείτε ότι οι ρυθμίσεις σας είναι σωστές ελέγχοντας όχι μόνο την οθόνη LCD αλλά και το ιστόγραμμα. Το ιστόγραμμα είναι μια γραφική αναπαράσταση της κατανομής της τονικότητας σε μια φωτογραφία, δηλαδή μια στιγμιαία ανάλυση της φωτογραφία που μόλις τραβήξατε. Εάν πρόκειται για ηλιοβασίλεμα, θα σας πει αμέσως εάν έχετε υπερεκθέσει τη φωτογραφία με αποτέλεσμα να ξεθωριάσουν τα φωτεινά σημεία. Δείτε εάν υπάρχει αποκοπή τόνων (clipping), δηλαδή υψηλή συγκέντρωση πριονωτών κορυφών στη δεξιά πλευρά του ιστογράμματος. Εάν είναι μέσα στην εικόνα ο ήλιος, το πιθανότερο είναι ορισμένα φωτεινά σημεία να αποκοπούν. Αυτό σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι πρόβλημα, με την προϋπόθεση ότι το μεγαλύτερο μέρος της καμπύλης του ιστογράμματος βρίσκεται στο κέντρο του γραφήματος.
• Πολλές από τις παραπάνω συμβουλές ισχύουν και για όταν τραβάτε το ηλιοβασίλεμα σε βίντεο. Εάν τραβάτε απευθείας τον ήλιο που δύει, προσέξτε να μην σας ξεθωριάσει τις λεπτομέρειες η αντανάκλαση του φακού. Για να αποφύγετε αυτό το πρόβλημα, επιλέξτε μικρότερο διάφραγμα για να μειωθεί η ποσότητα εισερχόμενου φωτός και να σκοτεινιάσει η σκηνή, ή χρησιμοποιήστε πολωτικό φίλτρο για να μπλοκάρετε το περιττό φως ή φίλτρο διάχυσης για να το διασκορπίσετε. Μια άλλη προσέγγιση είναι να παραλείψετε τον ίδιο τον ήλιο και να επικεντρώσετε στο τοπίο που φωτίζεται από τις τελευταίες ακτίνες του (αυτό ισχύει και για φωτογραφίες). Για να έχετε πιο πολλές επιλογές κατά την επεξεργασία, προσπαθήστε να κάνετε όσο μπορείτε περισσότερες λήψεις και από τα δύο είδη σκηνών ενώ έχετε ακόμα το φως.
ΕΞΙ ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
1. Κάντε πάντα λήψη σε αρχεία RAW (NEF) ώστε να έχετε τη μέγιστη δυνατή ποσότητα δεδομένων στη διάθεσή σας για την επεξεργασία μετά τη λήψη.
2. Για την ισορροπία λευκού χρησιμοποιήστε τη ρύθμιση “Φως ημέρας” ή “Σκίαση” ώστε να αποτυπώσετε τον ουρανό στο λυκόφως ως βαθύ μπλε και οποιαδήποτε φώτα πυρακτώσεως ως ζεστό κίτρινο/πορτοκαλί. Αν ωστόσο τραβάτε σε RAW, θα μπορέσετε να διορθώσετε οποιαδήποτε προβλήματα ισορροπίας λευκού αργότερα στον υπολογιστή σας.
3. Γενικός εμπειρικός κανόνας: Ο ήλιος στον ουρανό; Προτεραιότητα διαφράγματος. Ο ήλιος έχει δύσει; Χειροκίνητη έκθεση.
4. Η χρήση φλας για τη φωτογράφιση ηλιοβασιλέματος μπορεί να είναι αυτονόητη, αλλά μπορείτε επίσης να έχετε πιο φυσικά αποτελέσματα εάν τοποθετήσετε ένα φίλτρο πυρακτώσεως ή θερμό φίλτρο επάνω από το φλας σας.
5. Χρησιμοποιήστε ένα διαβαθμισμένο φίλτρο ουδέτερης πυκνότητας (ND) με τη γραμμή μετάβασης ευθυγραμμισμένη με τον ορίζοντα, προκειμένου να αντισταθμίσετε την αντίθεση μεταξύ του φωτεινότερου ουρανού με το ηλιοβασίλεμα και του σκοτεινού προσκηνίου.
6. Εάν δεν είστε νυχτοπούλι, θυμηθείτε ότι ο ήλιος δύει πολύ νωρίτερα το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν οι μικρότερες μέρες μπορούν να μεταθέσουν το ηλιοβασίλεμα ακόμα και στις 3.30 μ.μ. στην Ευρώπη, ανάλογα με το πόσο μακριά είστε από το Βορρά (όσο πιο κοντά στο Βορρά βρίσκεστε, τόσο νωρίτερα δύει ο ήλιος).